HIGHLIGHTS
• ราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ตระเตรียมหาวัคซีน Sinopharm ซึ่งเป็นอีกบริษัทหนึ่งของจีนเข้ามาเป็น ‘วัคซีนทางเลือก’ ในประเทศไทย แล้วเรารู้อะไรบ้างเกี่ยวกับวัคซีนแบรนด์นี้
• วัคซีน Sinopharm เป็นวัคซีนเชื้อตายเหมือนกับวัคซีน Sinovac ตารางการฉีด 2 เข็ม ห่างกัน 21-28 วัน ได้รับอนุมัติจากคณะกรรมการผลิตภัณฑ์ยาแห่งชาติ (NMPA) จีน ช่วงวันที่ 31 ธ.ค. 2563 ให้ใช้ในคนที่มีอายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป
• ถ้าหากพินิจความก้าวหน้าการใคร่ครวญอนุญาตวัคซีนโควิด-19 ในประเทศไทยจะพบว่า วันที่ 24 พ.ค. นพ.ไพศาล ดั่นคุ้ม เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา (สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา) กล่าวมาว่าปัจจุบันวัคซีน Sinopharm โดยบริษัท ไบโอจีนีเทค จำกัด ยื่นเอกสารครบถ้วนสมบูรณ์แล้ว ‘อยู่ระหว่างประเมินคำขอขึ้นบัญชี’ ซึ่งนับว่าเร็วมากมาย เนื่องจากว่าถ้าย้อนกลับไปไม่ถึง 2 สัปดาห์ (13 พ.ค.) ที่ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา อนุมัติวัคซีน Moderna มีรายชื่อวัคซีนที่อยู่ระหว่างการทำงานเพียงแต่ 2 แบรนด์ คือวัคซีน Covaxin (Bharat Biotech) ของอินเดีย และ Sputnik V ของรัสเซีย ซึ่งปัจจุบันนี้ค้างอยู่ในขั้นตอน ‘ทยอยยื่นเอกสารประเมินคำขอขึ้นบัญชี’ กริ้วยะหนึ่งแล้ว
วัคซีนโควิด-19 ที่หน่วยงานในสังกัดของรัฐบาลหาให้ประชากรจะไม่ได้มีเพียงแต่ 2 แบรนด์ คือวัคซีน AstraZeneca ของอังกฤษ-ประเทศสวีเดน และวัคซีน Sinovac ของจีนอีกต่อไป เมื่อราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ตระเตรียมหาวัคซีน Sinopharm ซึ่งเป็นอีกบริษัทหนึ่งของจีนเข้ามาเป็น ‘วัคซีนทางเลือก’ ในประเทศไทย แล้วเรารู้อะไรบ้างเกี่ยวกับวัคซีนแบรนด์นี้
วัคซีน Sinopharm เป็นวัคซีนเชื้อตาย
วัคซีน Sinopharm มีชื่อในการวิจัยว่า BBIBP-CorV (เป็นชื่อย่อของบริษัท Beijing Bio-Institute of Biological Products) เป็นวัคซีนเชื้อตายเหมือนกับวัคซีน Sinovac ตารางการฉีด 2 เข็ม ห่างกัน 21-28 วัน ได้รับอนุมัติจากคณะกรรมการผลิตภัณฑ์ยาแห่งชาติ (NMPA) จีน ช่วงวันที่ 31 ธ.ค. 2563 ให้ใช้ในคนที่มีอายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป
โดยในการทดสอบของบริษัท Sinopharm จะใช้เชื้อไวรัส 2 สายพันธุ์ยกตัวอย่างเช่น WIV04 และ HB02 ซึ่งแยกได้จากผู้ป่วย 2 รายในโรงหมอจินหยินถัน เมืองอู่ฮั่น
เมื่อเดือนสิงหาคม 2563 บริษัทเผยแพร่ผลการทดสอบเฟส 1-2 ของวัคซีนเชื้อตายจากสายพันธุ์ WIV04 ในนิตยสารด้านการแพทย์ JAMA กล่าวว่าทดสอบในอาสาสมัครอายุ 18-59 ปี จำนวน 320 คน ในมณฑลเหอครึ้มนของจีน ระหว่างวันที่ 12 ม.ย.-16 เดือนมิถุนายน 2563 พบว่าวัคซีนสามารถกระตุ้นภูมิต้านทานได้ และมีความปลอดภัย
คุณภาพของวัคซีน Sinopharm
ถัดมาวันที่ 16 กรกฎาคม บริษัทเริ่มทดสอบเฟส 3 ในประเทศสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์และบาห์เรนในอาสาสมัครอายุ 18 ปีขึ้นไป จำนวน 40,382 คน แบ่งเป็นคนที่ได้รับวัคซีนเชื้อตายจากสายพันธุ์ WIV04 จำนวน 13,459 คน และสายพันธุ์ HB02 จำนวน 13,465 คน ที่เหลือเป็นกรุ๊ปควบคุม ตัดข้อมูลวิเคราะห์ในธันวาคม 2563 พบว่า
การฉีดยาครบ 2 เข็มมีประสิทธิภาพในการคุ้มครองการรับเชื้อแบบมีลักษณะอาการเท่ากับ
• วัคซีนจากสายพันธุ์ WIV04: 72.8%
• วัคซีนจากสายพันธุ์ HB02: 78.1%
ในขณะคุณภาพหลังได้รับวัคซีนเข็มที่ 1 เท่ากับ
• วัคซีนจากสายพันธุ์ WIV04: 50.3%
• วัคซีนจากสายพันธุ์ HB02: 65.5%
แม้กระนั้นถ้าวิเคราะห์รวมการรับเชื้อแบบไม่มีอาการด้วย วัคซีนจากสายพันธุ์ WIV04 และสายพันธุ์ HB02 จะมีประสิทธิภาพเท่ากับ 64.0% และ 73.5% เป็นลำดับ โดยอาสาสมัครจะได้รับการตรวจหาเชื้อก่อนฉีดยาแต่ละเข็ม และ 14 คราวหน้าฉีดเข็มที่ 2 ซึ่งภูมิต้านทานจะยังไม่ขึ้น ด้วยเหตุนี้จึงเป็นการประเมินคุณภาพของวัคซีนหลังได้รับเข็มที่ 1 แค่นั้น
ส่วนคุณภาพในการคุ้มครองอาการร้ายแรงเท่ากับ 100% เหตุเพราะเจอผู้ป่วยอาการร้ายแรงเพียงแต่ 2 รายในกรุ๊ปควบคุม โดยผลการศึกษาเรียนรู้นี้พึ่งเผยแพร่ในนิตยสาร JAMA ช่วงวันที่ 26 พ.ค. 2564 ทำให้เห็นว่าวัคซีนเชื้อตายมีประสิทธิภาพในการคุ้มครองลักษณะของการป่วยและเสียชีวิต แม้กระนั้นจึงควรฉีดกระตุ้นเข็มที่ 2 เพื่อมีประสิทธิภาพดี
ดังนี้ในระหว่างการทดสอบยังไม่มีการระบาดของสายพันธุ์อังกฤษ/แอฟริกาใต้/บราซิล จึงยังไม่อาจจะสรุปคุณภาพต่อสายพันธุ์ใหม่ได้ แม้กระนั้นบางทีอาจเทียบได้จากการทดสอบในห้องปฏิบัติการ ซึ่งนำน้ำเหลืองจากคนที่ได้รับวัคซีนมาทดสอบการยับยั้งเชื้อไวรัส (Neutralizing Activity) พบว่า
• สายพันธุ์อังกฤษสามารถยั้งได้เหมือนเดิม
• ส่วนสายพันธุ์แอฟริกาใต้มีความเข้าใจในการยั้งลดน้อยลง 60% เมื่อเทียบกับสายพันธุ์เดิม
ผลข้างเคียงของวัคซีน Sinopharm
จากการตำหนิดตามอาการด้านใน 7 คราวหน้าได้รับวัคซีน พบว่ารูปทรงของคนที่มีลักษณะอาการใกล้เคียงกันในทั้งยัง 3 กรุ๊ป (กรุ๊ปที่ได้รับวัคซีน 2 กรุ๊ป และกรุ๊ปควบคุม 1 กรุ๊ป) คือราวๆ 40-50% ส่วนใหญ่เป็นอาการเพียงเล็กน้อย หายได้เอง และไม่จำเป็นต้องรักษาเพิ่มเติมอีก ยกตัวอย่างของวัคซีนจากสายพันธุ์ HB02 ยกตัวอย่างเช่น
• ปวดรอบๆที่ฉีด 19.4%
• ปวดหัว 13.1%
• อ่อนล้า 11.2%
• เมื่อยเนื้อเมื่อยตัวกล้าม 5.5%
• ไข้ 2.1%
สำหรับอาการร้ายแรงหลังได้รับวัคซีนมี 2 รายในกรุ๊ปที่ได้รับวัคซีนจากสายพันธุ์ HB02 โดยเป็นเพศชายอายุ 30 ปี สงสัยว่ามีอาการป่วยเป็นโรคปลอกประสาทอักเสบ (Demyelinating Myelitis) แม้กระนั้นได้รับการตรวจวิเคราะห์เพิ่มเติมอีกแล้วว่าเป็นโรคทางพันธุกรรม และหญิงอายุ 35 ปีมีลักษณะอาการอาเจียนร้ายแรงมารับการตรวจที่ห้องเร่งด่วน แม้กระนั้นอาการดียิ่งขึ้นหลังได้รับยาฉีดแก้อาเจียน
วัคซีน Sinopharm พึ่งได้รับการรับรองในกรณีเร่งด่วน (Emergency Use Listing: EUL) จากองค์การอนามัยโลกช่วงวันที่ 7 พ.ค. 2564 ในคนแก่อายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป แม้กระทั่งไม่อาจจะสรุปคุณภาพในคนสูงอายุที่แก่กว่า 60 ปีได้ เนื่องจากว่าคนสูงอายุมีรูปทรงน้อยในอาสาสมัครและไม่เจอผู้ติดเชื้อที่เป็นคนสูงอายุเลย
“แม้กระนั้นข้อมูลเบื้องต้นและข้อมูลการโต้ตอบของภูมิต้านทานช่วยเหลือว่าวัคซีนน่าจะมีประสิทธิผลในคนสูงอายุ และในทางแนวความคิดวัคซีนมีความปลอดภัยในคนสูงอายุไม่ได้มีความแตกต่างจากคนที่มีอายุน้อยกว่า” องค์การอนามัยโลกเจาะจง
ส่วนการขนส่งและรักษาวัคซีน Sinopharm สามารถเก็บในตู้แช่เย็นที่มีอุณหภูมิ 2-8 องศาเซลเซียสได้
วัคซีน Sinopharm กับประเทศไทย
ก่อนหน้านี้ที่ผ่านมาประเทศไทยสั่งซื้อวัคซีน Sinovac จากประเทศจีนมาตลอดตั้งแต่ม.ค. 2564 กระทั่งวันที่ 25 พ.ค. ราชกิจจานุเบกษาเผยแพร่ประกาศราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์เกี่ยวกับการให้บริการด้านการแพทย์และสาธารณสุข ในเหตุการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 และเหตุการณ์เร่งด่วนอื่นๆ(ประกาศ ณ วันที่ 18 พ.ค.)
เพื่อช่วยหาวัคซีน ‘ตัวเลือก’ (ตามโพสต์ของ ศ.นพ.นิธิ มหาความรื่นเริง เลขาธิการราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ ช่วงวันที่ 27 พ.ค.) ซึ่งทางราชวิทยาลัยฯ จะแถลงข่าววิธีการจัดสรรและนำเข้าวัคซีนทางเลือก ‘Sinopharm’ ร่วมกับรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขในวันที่ 28 พ.ค.นี้ ท่ามกลางความสับสนในการกระจัดกระจายวัคซีนของรัฐบาล
ถ้าหากพินิจความก้าวหน้าการใคร่ครวญอนุญาตวัคซีนโควิด-19 ในประเทศไทยจะพบว่าวันที่ 24 พ.ค. นพ.ไพศาล ดั่นคุ้ม เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา (สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา) กล่าวมาว่าปัจจุบันวัคซีน Sinopharm โดยบริษัท ไบโอจีนีเทค จำกัด ยื่นเอกสารครบถ้วนสมบูรณ์แล้ว ‘อยู่ระหว่างประเมินคำขอขึ้นบัญชี’ ซึ่งนับว่าเร็วมากมาย